هورمون محرک تیروئید TSH : Thyroid Stimulating Hormone

نام های دیگر آزمایش : Thyrotropin

 زمان انجام آزمایش :

1.غربالکری نوزادان در بدو تولد برای تشخیص کم کاری تیروئید  مادرزادی

2.تشخیص اختلال در عملکرد غده تیروئید  (کم کاری یا پرکاری)

3.نظارت بر روند درمان و میزان اثربخشی درمان در کم کاری یا پرکاری تیروئید 

4.بررسی علل نازایی در زنان

5.بررسی عملکرد غده ی هیپوفیز

* انجمن تیروئید  امریکا، انجام این تست را هر 5 سال یکبار به منظور شناسایی و تشخیص مشکلات احتمالی تیروئید  در افراد بالای 35 سال توصیه می کند.

*مصرف برخی از داروها در نتیجه تست تاثیر می گذارد  (مشورت با پزشک).

هدف از انجام آزمایش :

TSH توسط غده هیپوفیز تولید شده و توسط یک مکانیسم فید بکی تحت کنترل می باشد.این مکانیسم میزان تولید و ترشح هورمون های تیروئید  (T3 , T4) را در خون تنظیم می کند.

با کاهش سطح هورمون های تیروئید  در خون ، هورمون آزاد کننده ی تیروتروپین (TRH) موجب آزاد شدن هورمون TSH از غده هیپوفیز شده  و در نهایت TSH موجب تولید و ترشح هورمون های تیروئید  از غده ی تیروئید  خواهد شد.

بخش عمده ی هورمون های تیروئید  از نوع T4 است که به طور نسبی غیر فعال می باشد.T4 سپس در کبد و بافت های دیگر به T3 که نوع فعال هورمون تیروئید است ، تبدیل می شود.

اگر فعالیت هر 3 ارگان  هیپوتالاموس ، هیپوفیز و تیروئید  طبیعی باشد ، تولید و ترشح هورمون های تیروئید  به طور طبیعی و برحسب نیاز بدن انجام خواهد شد. در صورت وجود اختلال در عملکرد غده هیپوفیز ، در ترشح TSH اختلال ایجاد شد ه و مقدار آن ممکن است کاهش یا افزایش یابد.

افزایش بیش از حد طبیعی TSH منجر به افزایش تولید هورمون های T4 , T3  در غده تیروئید  می شود ؛ در اثر افزایش T3 و T4 معمولا علایم پرکاری تیروئید ظاهر خواهد شد.

کاهش TSH به حد پایین تر از مقدار طبیعی آن می تواند منجر به کاهش تولید T3 وT4 در تیروئید  شود؛ در صورت کاهش  T3 و T4 معمولا علایم کم کاری تیروئید ظاهر خواهد شد.

علاوه بر اختلال در عملکرد غده هیپوفیز ، وجود اختلال در عملکرد غده هیپوتالاموس نیز می تواند منجر به کم کاری یا پرکاری تیروئید شود.غده هیپوتالاموس به واسطه  تولید هورمون TRH  فعالیت غده تیروئید را تنظیم و کنترل می نماید.

افزایش یا کاهش در مقدار TRH می تواند موجب افزایش یا کاهش تولید TSH از هیپوفیز شود  که خود موجب کاهش یا افزایش تولید هورمون های تیروئید خواهد شد.

علل عمده ی افزایش TSH :

1.افزایش TSH معمولا نشاندهنده ی کم کاری غده تیروئید و عدم واکنش مناسب تیروئید به هورمون TSH است که می تواند به علت وجود یک بیماری مزمن یا حاد در غده ی تیروئید باشد.

2.افزایش TSH  در موارد نادری ممکن است نشان دهنده ی وجود اختلال در غده ی هیپوفیز باشد ؛ برای مثال وجود تومورهای تولید کننده ی TSH در هیپوفیز

3.افزایشTSH  می تواند نشاندهنده ی عدم کفایت درمان بیمارانی باشد که تیروئید آن ها برداشته شده و تحت درمان جایگزین با هورمون های تیروئید هستند.

علل عمده ی  کاهش TSH :

1.کاهش TSH معمولا نشاندهنده ی پرکاری تیروئید است.

2.مصرف بیش از حد هورمون های تیروئی در بیمارن تحت درمان برای کم کاری تیروئید یا بیمارانی که تیروئید آن ها برداشته شده است ؛ می تواند منر به افت سطح TSH شود.

3.در موارد نادری می تواند نشاندهنده ی وجود اختلال در غده ی هیپوفیز باشد.

 عوامل مداخله کننده در آزمایش:

1.مصرف بسیاری از داروها ازجمله آسپرین ، و هورمون های تیروئید (به عنوان درمان جایگزین) می تواند در فعالیت غده ی تیروئید  و نتایج آزمایشات تیروئید  تاثیر بگذارد.بنابراین بهتر است پیش از انجام آزمایش ، باید بیمار داروهایی را که مصرف می کند به اطلاع پزشک معالج برساند تا در صورت لزوم مصرف بعضی از داروها به طور موقت قطع گردد.

2.در بیماران تحت درمان با جایگزین هورمون تیروئید  ، در صورت تغییر در مقدار مصرف دارو برای اندازه گیری مجدد سطح TSH باید حداقل 2-1 ماه صبر کرد.

3.استرس شدید و بیماری های حاد می تواند در نتیجه ی آزمایش TSH تاثیر بگذارد.

4.سطح TSH  ممکن است در 3 ماهه  ی اول بارداری کمی کاهش یابد.

مطالب فوق برگرفته از کتاب تتا ، راهنمای حامع تفسیر تست های آزمایشگاهی  ترجمه : سعادتی و همکاران

آنتی بادی های ضد تیروئید Antithyroid antibodies

نام های دیگر آزمایش :

Thyroid peroxidase antibody (TPO Ab)

Thyroglobulin antibody (TgAb)

Thyroid stimulating hormone receptor antibody (TRAb)

TSH receptor antibody

Thyroid autoantibody

Antithyroid antibody

antimicrosomal antibody

Thyroid microsomal antibody

Thyroperoxidase  antibody(Anti-TPO)

Thyroid stimulating immunoglobulin (TSI)

 زمان انجام آزمایش :

1. تشخیص و کنترل کردن بیماری های اتوایمیون تیروئید

2. گواتر

3. اختلال عملکرد تیروئید مانند غیر طبیعی بودن هورمون های تیروئیدی T3 - T4 - TSH

4.کمک به انتخاب روش درمانی مناسب

هدف از انجام آزمایش :

این آزمایش وجود آنتی بادی علیه تیروئید را شناسایی و اندازه گیری می کند.اتو آنتی بادی ها وقتی تولید می شوند که سیستم ایمنی بدن بافت تیروئید را به اشتباه به عنوان بافت غریبه یا غیر خودی تشخیص داده و علیه اجزای مختلف آن آنتی بادی تولید می کنند که منجر به تیروئیدیت (التهاب مزمن تیروئید)  - آسیب بافت تیروئید و اختلال در عملکرد آن می شود.

تولید اتو آنتی بادی تیروئید ، سیکل طبیعی کنترل تیروئید را مختل کرده و منجر به التهاب مزمن غده ی تیروئید می گردد که ممکن است به کم کاری یا پرکاری تیروئید منجر شود.

آزمایش آنتی تیروگلوبولین (TG-Ab) برای تشخیص بیماری های اتوایمیون تیروئید به کار می رود . در بیماران مبتلا به بیماری های اتوایمیون مانند لوپوس ، روماتیسم مفصلی ، کم خونی پرنیشیوز و... در صورتی که علایمی دال بر در گیری تیروئید ظاهر شود ، باید بیمار برای وجود آنتی بادی علیه تیروئید مورد آزمایش قرار گیرد.

تفسیر نتایج آزمایش:

* در زنان باردار که مبتلا به بیماری اتوایمیون تیروئید یا سایر بیماری های اتوایمیون هستند ، اگر علایمی بروز کند  که احتمال در گیری تیروئید مطرح شود ، در آن صورت آزمایش آنتی تیروگلوبولین در ابتدا و هچنین در اواخر دوره حاملگی درخواست می شود.این بررسی به پزشک کمک می کند که متوجه شود که آیا جنین در خطر اختلال عملکرد  تیروئید قرار دارد ؟ زبرا آنتی تیروگلوبولین از جفت عبور کرده و ممکن است سبب بروز هیپوتیروئیدیسم یا هیپرتیروئیدیسم در جنینی و  نوزاد شود.

*در صورتی که در افراد مبتلا به بیماری های اتوایمیون ، علایم مشکوک به درگیری غده تیروئید ظاهر شود یا با مشکل ناباروری رو به رو شوند ، آزمایش آنتی تیروگلوبولین در خواست می شود.

*TG-Ab در بعضی بیماری های تیروئید ، بیماری های اتوایمیون ، سرطان تیروئید ، دیابت نوع 1 ، روماتیسم مفصلی ، کم خونی پرنیشیوز و بیماری های کلاژن واسکولار یافت می شود . افزایش قابل توجه TG-Ab معمولا در بیماری های اتوایمیون تیروئید یافت می شود.

مطالب فوق برگرفته از  کتاب  تتا  راهنمای جامع تفسیر تست های آزمایشگاهی  ترجمه : دکتر سعادتی و همکاران

تیروزین در ادرار

تیروزین کریستالی در ادرار اسیدی می باشد.شکل میکروسکوپی آن سوزن های ظریف به صورت مجتمع بی رنگ تا زرد می باشند . تیروزین در قلیا محلول می باشد.از نظراهمیت بالینی ، در بیماری های کبدی و آمینواسیداوری به ندرت در ادرار دیده می شود.این مجتمع های سوزنی ، به خصوص در مرکز سیاه رنگ هستند.

کریستال های تیروزین در HCL محلول و در اسید استیک نامحلول می باشند.

جهت مشخص کردن کریستال تیروزین در رسوب  ادرار :

ابتدا آلبومین ادرار را به وسیله ی حرارت دادن یا با اسید استیک رسوب می دهیم . سپس ادرار را صاف و تبخیر می کنیم تا حجم کمی از آن باقی بماند. PH مقداری از ادرار را رو ی7-6.8 برای تیروزین تنظیمی می کنیم ، سپس نمونه را  در یخچال سرد نموده و کریستال های موجود را مورد بررسی قرار می دهیم.

آزمایش تیروزین :

معرف مورنر : فرمالین ، آب مقطر و اسید سولفوریک غلیظ به نسبت های 1 : 45 : 55

3 میلی لیتر معرف مورنر + رسوب کریستالی ..... تا دمای جوش حرارت می دهیم  . کریستال های تیروزین رنگ سبز از خود نشان می دهند.

 روش شیمیایی برای تشخیص تیروزین :

محلول های مورد نیاز :

اسید نیتریک 2.63 نرمال ( 10 میلی لیتر اسید نیتریک را با آب مقطر به حجم 50 میلی لیتر می رسانیم)- نیتریت سدیم 2.5% - نیتروز نفتل 0.1% ( 100 میلی گرم نیتروز نفتل را با اتانول 95% به 100 میلی لیتر می رسانیم )

روش کار :

3-4 قطره نیتروز نفتل + 4-3 قطره نیتریت سدیم .... مخلوط کرده . سپس 1 میلی لیتر اسید نیتریک تهیه شده  اضافه نموده و به دنبال  آن 0.2 میلی لیتر ادرار ... بعد از 5 دقیقه : بررسی رنگ حاصله :

رنگ زرد : منفی

نارنجی کمرنگ : trace

نارنجی پررنگ : مثبت

مرجع : آزمایش کامل ادرار همراه با تضمین کیفیت در آزمایشگاه تجزیه ادرار  مولف : دکتر صدیقه شمس و همکاران