بیوشیمی در  بالین
بیوشیمی در  بالین

بیوشیمی در بالین

بیوشیمی

سیستاتین c و نقش آن در تشخیص و پیگیری در بیماران پیوند کلیه

 

سیستاتین c و نقش آن در تشخیص و پیگیری در بیماران پیوند کلیه

 

 1.مقدمه

پروتئازها آنزیم هایی هستند که هیدرولیز باندهای پپتیدی در پروتئین ها و پپتید ها را کاتالیز می کنند. براساس گروه های شیمیایی مسئول برای کاتالیز ،پروتئازها به5 گروه اصلی طبقه بندی می شوند:سرین ،سیستئین، آسپارتیک ،ترئونین و متالوپپتیدازها.

 فعالیت آن ها به شدت در سطوح مختلفی تنظیم می شود.پروتئولیز کنترل نشده منجر به آسیب به ماشین بیولوژیک سلول ها و بافت ها می شود و منجر به در جات پاتوفیزیولوژیک که سرانجام باعث مرگ ارگانیسم می شود.

مهار پروتئاز ها توسط مهار کننده های پروتئینی مثل سیستاتین هاصورت می گیرد که یکی از مهم ترین مکانیسم های تنظیم فعالیت پروتئازها را نشان می دهد.

سیستاتین ها یک ارگانیسم را از فعالیت مضر پروتئازهای اندوژن هدف و نیز از پروتئازهایی که از ویروس ها-باکتری ها و پروتوزوآهای عفونی آزاد می شود محافظت می کند.

2.سیستاتین ها

سیستاتین ها مهار کننده های پرو تئینی سیستئین پرو تئازهای خانواده ی پاپائین هستند.

سیستاتین ها پروتئازهای هدف را به طور برگشت پذیر و رقابتی توسط مسدود کردن غیر مستقیم مراکز کاتالتیک این آنزیم ها غیر فعال می کنند 


 بنابر این مانع برش سوبسترامیشوند.آن ها تشکیل کمپلکس بیومولکولار پایداری با پرو تئاز ها می دهند که این غیر فعال شدن را ساعت ها و هفته ها نگه می دارند.

ابر خانواده ی سیستاتین متشکل از پروتئین هایی با ساختمان ها اولیه اندازه ها و توزیع های گوناگون است،پروتئین هایی با یک یا چند دومن ،بایا بدون باندهای دی سولفیدی و نیز قندی یا غیر قندی اند.

توالی های آمینو اسیدی آن ها پیشنهاد می کند که سیستاتین ها از یک اجدادپروتئینی مشترک بدون باند دی سولفیدی منشا می گیرن و آن یک پروکورسور محتوی باند ها در حدود 1000میلیون سال پیش است.

پروتئین های ابر خانواده ی سیستاتین قبلا بر اساس تشابهات توالی آن ها به سه خانواده ی اصلی تقسیم می شوند.ویژگی های اصلی برای طبقه بندی ستیاتین ها  اندازهای زنجیرها پلی پپتید و حضور یا غیاب باندهای دی سولفیدی داخلی شد.

3.اعمال فیزیولوژیک سیستاتین ها

1.نقش محافظتی

-در بیماری های التهابی و خود ایمنی

-مهار پروتئاز های اگزوژن

سیستاتین ها به طور گسترده ای در حیوانات، گیاهان و پروتوزوآ توزیع شدند به صورت داخل سلولی و خارج سلولی که اشاره به نقش فیزیولوژیکی مهم آن ها دارد.آن ها معتقدند که سلول ها و ارگانیسم ها را از فعالیت کنترل نشده ی سیستئین پرو تئازهای اندوژن آزاد شده از لیزوزوم های سلول های در حال مرگ و مرده محافظت می کند و نیز مهارکننده های مهم سیستئین پروتئازها توسط میکروارگانیسم ها و پارازایت ها برای هجوم سلول های میزبان و داخل شدن ارگانیسم ها استفاده شده است.

2.نقش های تنظیمی

-تمایز

-تنظیم پرولیفراسیون سلولی

4.سیستاتین c

نام دیگر سیستاتین c  ، -Trace Ɣ  یا  -globulinƔ post  یا  gamma csf است.

یک مهار کننده ی سیستئین پروتئاز های مختلف در جریان خون است..وزن مولکولی13,343Da است که توسط اسپکترومتری جرمی و محاسبه از طریق توالی  اسید آمینه ای تک زنجیره ی پلی پپتیدی آن به دست آمده است.در حدود 50% از سیستاتین c یک پرولین هیدروکسیله شده در سه موقعیت را محل می کند و وزن مولکولی این هیدروکسیله شده13359  دالتون می شود. ساختار کریستالی سیستاتین c شناخته شده است.

نقطه ی ایزو الکتریک سیستاتین c   9.3  است و بنابر این در همه ی مایعات بدن بار + دارند.

سیستاتین c  فراوان ترین مهار کننده این ابر خانواده ی سیستاتین در همه ی مایعات بدن به خصوص در بالاترین غلظت در پلاسمای سمینال و مایع مغزی نخاعی است.

توزیع فراوان این پروتئین به نقش ضروری آن در حفاظت ارگانیسم در مقابل سیستئین پروتئاز های آزاد شده ی داخلی وخارجی است.

توالی اسید آمینه ای  سیستاتین c  انسانی ،اولین توالی از سیستاتین برد که شناسایی شد . سیستاتین cیک پروتئین با وزن مولکولی کم به عنوان یک مهار کننده ی سیستئین پروتئاز های مختلف در خون یافت شده است.آن هر دو پروتئازهای اندوژن مثل کاتپسین های لیزوزومال و پروتئازهای پارازایت ها و میکروارگانیسم هارا مهار می کند.

 سیستاتین c  محتوی 120 اسید امینه است که توسط یک ژن 7.3 Kbp  در کروموزوم 20 کد می شود که یک ژن housekeeping است.

موتاسیون درLeu 68 Gln در سکانس پروتئینی سیستاتین c  به طور مستقیم مرتبط با گسترش آنژیوپاتی آمیلوئیدارثی سیستاتین c  ( HCCAA)است که بیماران از هموراژی مغزی تکرار شونده رنج می برند.

5. اهمیت بالینی سیستاتین c 

به منظور تشخیص آزمایشگاهی خیلی از بیماری ها انجام می شود:

-ارزیابی سرعت فیلتراسیون گلومرولی(GFR): غلظت  یک ارتباط عالی با تصفیه ی گلومولی دارد چون تحت تأثیر سن جنس نژاد ،رژیم غذایی و...قرار نمی گیرد.

-آنوریسم واسکولار

-هایپر هموسیستئینمیا

-بیماری لنفوپرولیفراتیو

تشخیص و درمان بیماری ها

-بیماری آلزایمر

- لکوانسفالوپاتی با دمنتیا پیشرونده

-بیماری دژنراتیو شبکیه

-    remodellingاستخوان

- نقص سد خونی مغزی

- آنژیوپاتی ارثی آمیلو ئید hereditary cystatin C amyloid  angiopathy (HCCAA)

-افزایش سطح خارج سلولی سیستاتین A,B,C  در ملانوما که مرتبط با کاهش طول عمر است که به علت تولید توسط سلول های بدخیم است.

- افزایش سیستاتین ها در بیماری های التهابی و خود ایمنی

-فعالیت های آنتی ویروس و آنتی بیوتیک سیستاتین ها مرتبط با مهار پروتئاز های اگزوژن است.رشد ویروس های پولیو و کورونا در سلول های انسانی کشت داده شده توانست با اضافه کردن سیستاتین مرغی یا سیستاتینD یا سیستاتینC  به تاخیر بیفتد.

علت این که علاقه مندی به این مهارکننده های زیاد شده به خاطر این است که پروتئولیز کنترل نشده می تواند منجر به آسیب برگشت ناپذیر مثل التهاب مزمن آسیب ریه رشد بدخیمی و نیز آترو اسکلروز زودرس شود.

-سیستاتینC  فعالیت ضد ویروسی دارد.

6. فاکتور های موثر بر تولید سیستاتینC

با توجه به تولید ثابت سیستاتینC  فاکتور هایی که روی  تولید آن اثر دارند مهم اند:

*دوزهای خیلی زیاد گلوکوکورتیکوئید ها باعث افزایش تولید سیستاتینc  می شود،در حالی که دوزهای کم و متوسط گلو کو کو رتیکو ئیدها تولید سیستاتینc را تغییر نمی دهند.

*حاملگی

*اختلال عملکرد تیروئید

7.پیوند کلیه و سیستاتین c

پیوند کلیه درمان انتخابی برای مرحله ی آخر بیماری کلیه یا(End Stage Renal Disease) ESRD است ، جهت طولانی تر کردن زندگی ، بهتر شدن کیفیت زندگی و کمتر شدن هزینه ها در مقایسه با دیالیزمی باشد.اگرچه پتانسیل کامل انجام شدن این درمان محدود شده است،چون خیلی از پیوند های کلیه قبل از موعد با شکست مواجه می شوند.اگرچه بیماران بعد از شکست پیوند می توانند به دیالیز برگردند،اما از دست رفتن عملکرد پیوند مرتبط با افزایش 3برابری خطر مرگ،کاهش قابل توجه در کیفیت زندگی برای کسانی که زنده می مانند و افزایش 4 برابری در هزینه ها، است. بنابراین ارزیابی صحیح و دقیق عملکرد کلیه در بیماران بعد از پیوند کلیه ، اهمیت بالایی دارد.

 اندازه گیری مستقیم GFR با استفاده از یک عامل اگزوژن دقت زیادی در برآورد عملکرد کلیه را می دهد، اما  گران ، زمان بر ، طاقت فرسا و به طور وسیع قابل استفاده نمی باشد و در همه مراکز وجود ندارد. ناتوانی درتعیین درست تغییرات در GFR ،عوارض مهمی در پیوند کلیه دارد. تغییرات در GFR  می تواند پیشرفت بیماری کلیه را مشخص کند ،سطح GFR  ، پیش بینی قوی شروع زمان ناتوانی کلیه  و خطر عوارض بیماری مزمن کلیه مثل بیماری های قلبی عروقی ،فشار خون،آنمی ،سوءتغذیه،بیماری استخوانی ،نوروپاتی و کاهش کیفیت زندگی و مرگ را می کند. کاهش تصفیه کردن پیوند ؛با کاهش بقاء گیرنده ، از دست رفتن پیوند ، مشکلات قلبی و افزایش هزینه مرتبط است.غلظت های SCr  ،B2MG , BUN،و یا  UA   به طور معمول برای عملکرد کلیه استفاده می شوند که البته با ضعیف بودن حساسیت و صحت آن ها ،کاربرد بالینی آن ها محدود می شود.

به همین منظور،سیستاتینC  (Cyc C) که یک پروتئین کوچک اندوژن است، به عنوان یک مارکر عملکرد کلیه تحقیق شده است. مزیت اصلی Cyc CبرCrاین است که فقط عملکرد کلیه را منعکس می کند. در پیوند کلیه،Cyc Cبه عنوان یک مارکر بهتر عملکرد کلیه نسبت به Crتوصیه شده است وصحت تشخیصی بالاتری دارد،چون به طور عالی قادر است ناتوانی عملکرد را منعکس کند.

8.مراجع

 

1.       Abbud-Filho M, Adams P, Alberu J, et al. A report of the Lisbon Conference on the care of the kidney transplant recipientTransplantation. 2007;(Suppl 8)83:1-22.

2.       KDOQI US commentary on the 2009 KDIGO clinical practice guideline for the care of kidney transplant recipients. Am J Kidney Dis. 2010;56:189-218.

3.       Kidney Disease: Improving Global Outcomes. Transplant Work Group. KDIGO clinical practice guideline for the care of kidney transplant recipients. Am J Transplant. 2009;9(Suppl 3):S1-S157.

4.       Renal Function Tests an overview !!! Dr. S.M.H.DUHS

5.       Nephrol Dial Transplant (2008) 23: 154160doi: 10.1093/ndt/gfm661

6.       Joanna Pollak-PRODUCTION OF CYSTATIN C WILD TYPE AND STABILIZED MUTANTS

7.       G. Filler et al. / Clinical Biochemistry 38 (2005) 1–8

8.       Anders Grubb, Dept. of Clinical Chemistry, University Hospital, S-22185 Lund, Sweden

9.       Joanna PollakPRODUCTION OF CYSTATIN C WILD TYPE AND STABILIZED MUTANTS

10.   Biomed. Papers 147(2), 177–180 (2003)© J. Mareš, D. Stejskal, J. Vavroušková, K. Urbánek, R. Herzig, P. HluštíkUSE OF CYSTATIN C DETERMINATION IN CLINICAL DIAGNOSTICS

11.   Organ Transplantation 3.Diagnosis and prevention of chronic kidney allograft loss.Brian J Nankivell, Dirk R J Kuypers. www.thelancet.com   Vol 378   October 15, 2011

12.   C.A. White et al. / Transplantation Reviews 24 (2010) 18–27

 

اندازه گیری تری گلیسیرید سرم به روش آنزیمی،کالریمتری

بسمه تعالی

نام آزمایش : اندازه گیری تری گلیسیرید سرم به روش آنزیمی،کالریمتری

*    مقدمه:

         در انسان ها اصلی ترین چربی رژیم غذایی، تری گلیسیرید است که از منابع چربی گیاهان و جانوران که بخشی از غذاهای مصرفی هستند،به دست می آید. تری گلیسیرید تا حدود 90%از راه خوراکی وارد بدن می شود.

                تری گلیسیرید های غذایی که در آب نامحلول اند،در روده کوچک به اسیدهای چرب و2-منوگلیسیریدها تجزیه می شوند.این محصولات هضم شده در سلول های اپی تلیال روده ،دوباره به هم پیوسته ، تری گلیسیریدهای (اگزوژن یا برون زاد) را تولید می کنند و شیلومیکرون ها را از طریق لنف به خون ترشح می کنند(یعنی روده ، تری گلیسیرید ها را از اسیدهای چرب رژیم غذایی تولید می کند و تری گلیسیرید به صورت شیلومیکرون  که قطرات ریز چربی اند و توسط پروتئین پوشیده شده اند،در جریان خون حمل می شوند). تری گلیسیرید های شیلومیکرون به وسیله ی لیپوپروتئین لیپاز ،در مویرگ های خونی تجزیه می شوند.

               کبد نیز مسئول سنتز تری گلیسیرید ها است ولی این تری گلیسیرید ها به صورت لیپوپروتئین با چگالی کم(VLDL)  حمل می شوند(تری گلیسیرید اندوژن یا درون زاد).

بیشتر تری گلیسیرید ها به صورت لیپید در بافت چربی ذخیره می شوند(حدود 90%چربی ذخیره بدن)،وظیفه ی تری گلیسیرید ها ،تامین انرژی برای قلب و عضلات اسکلتی است(ذخیره انرژی بدن).به علت خاصیت آبگریز بودن تری گلیسیرید ها، این ترکیب توسط سایر لیپید ها مانند فسفولیپید ، کلسترول و پروتئین به صورت لیپوپروتئین ها  انتقال می یابند.بنابراین تری گلیسیرید ها از زیرواحد های ساختمانی گلیسرول و اسید های چرب ،بیشتر در کبد تولید می شوند و بعد از هر وعده غذایی تری گلیسیرید در سلول چربی ذخیره می شود و اگر آزمایش تری گلیسیرید بعد از صرف غذا انجام شود، سرم حالت شیری رنگ یا خامه ای پیدا می کند.

*      مقادیر طبیعی تری گلیسیرید :

normal              40-150mg/dl

151-200mg/dl            مشکوک

 200mg/dl     (پاتولوژیک) بالا

 

 

با بیشتر شدن تری گلیسیرید از این حد، عوارضی مانند کبد چرب را ایجاد می کند که در آن تری گلیسیرید اضافی در کبد رسوب نموده و تغییرات فیبروزی ایجاد می شود  که در صورت کنترل نشدن تری گلیسیرید ،منجر به سیروز کبد می شود.

*    موارد افزایش سطح تری گلیسیرید سرم:

1-هایپر تری گلیسیریدمی فامیلی (یک نوع استعداد ژنتیکی است که در آن تری گلیسیرید خون فرد زیاد می شود)

2-دیابت شیرین کنترل نشده                          

3-الکلیسم(در صورت ادامه مصرف)

4- کم کاری تیروئید(کاهش تجزیه تری گلیسیرید)

5-رژیم پر کربوهیدرات(تبدیل کربوهیدرات اضافی به تری گلیسیرید )

6- در موارد کاهش انسولین شوک استرس(افزایش VLDL و در نتیجه افزایش تری گلیسیرید)

*   موارد کاهش تری گلیسیرید سرم:

1-سؤتغذیه(رژیم غذایی این بیماران کم چربی است. تری گلیسیرید بخش عمده چربی رژیم غذایی را تشکیل می دهد.)

2-سندرم سؤجذب(این بیماران دچار سؤجذب چربی های رژیم غذایی هستند، تری گلیسیرید جزء اصلی رژیم غذایی است و به دلیل  جذب کم از مجاری گوارشی ، سطح تری گلیسیرید هم کاهش می یابد)

3-پرکاری تیروئید(افزایش تجزیه VLDL که لیپوپروتئن اصلی ناقل تری گلیسیرید است و در نتیجه تری گلیسیرید کاهش می یابد)

*      کاربرد اندازه گیری تست تری گلیسیرید :

             بررسی خطر ابتلا به بیماری های قلبی-عروقی آترواسکلروز               

          برای افراد مشکوک به اختلالات متابولیسم چربی ها و هیپرلیپیدمی

*    شرایط نمونه گیری:

-فرد باید 12 تا 14 ساعت ناشتا باشد (فقط خوردن آب مجاز است)

-استرس نداشته باشدو 24 ساعت قبل از آزمایش نباید الکل مصرف کند.

*    عوامل مداخله گر:

1.خوردن غذای چرب قبل از آزمایش، باعث افزایش تری گلیسیرید می شود.

2.مصرف الکل قبل از آزمایش ،باعث افزایش تولید  VLDL و افزایش تری گلیسیرید می شود.

3.بارداری باعث افزایش تری گلیسیرید می شود.

4.مصرف قرص های ضد بارداری و استروژن ها باعث افزایش تری گلیسیرید می شود.

5.مصرف استاتین ها و آسکوربیک اسید باعث کاهش تری گلیسیرید می شود.

6.تغییر وضعیت از نشسته یا ایستاده به حالت دراز کش ،میزان تری گلیسیرید را به طور چشمگیری زیاد می کند.

7.ورزش کردن باعث پایین آمدن تری گلیسیرید در عرض چند ساعت می شود.

*      روش های اندازه گیری:آنزیماتیک شیمیایی-نفلومتری

*      روش متداول : روش آنزیمی

تری گلیسیرید ها توسط آنزیم لیپاز هیدرولیز شده و اسیدهای چرب و گلیسرول آزاد می شوند،سپس طی مراحل زیر پراکسیدهیدروژن آزاد می شودکه با 4-آمینو آنتی پیرین و فنل و در مجاورت آنزیم پراکسیداز تشکیل کمپلکس رنگی کینونیمین می شود.شدت رنگ حاصل متناسب با مقدار تری گلیسیرید موجود در نمونه است.



 

لوله بلانک

لوله استاندارد

لوله تست

استاندارد

-

10 میکرولیتر

-

سرم

-

-

10 میکرولیتر

آب مقطر

10 میکرولیتر

-

-

معرفR1

1میلی لیتر

1میلی لیتر

1میلی لیتر

 *لوله ها را مخلوط کرده ،10 دقیقه در بن ماری 37 درجه انکوبه کرده و جذب نمونه و استاندارد را در مقابل بلانک معرف در 500 نانو متر بخوانید.(پایداری رنگ 60 دقیقه دور از نور مستقیم )


 

 

 

 

تهیه و تنظیم:صالحی پور